ესტონეთის პოლიტიკური სისტემა სექციების სია პოლიტიკური ისტორია | სახელმწიფოს მეთაური | აღმასრულებელი ხელისუფლება | პარლამენტი | პოლიტიკური პარტიები და არჩევნები | სასამართლო | რესურსები ინტერნეტში | სანავიგაციო მენიუErik Herron’s Guide to Politics of East Central Europe and EurasiaЭнциклопедия «Эстоника»: Вкратце об Эстонии: Политическая системаრ
ესტონეთის პოლიტიკა
ესტონეთისაპარლამენტოპარლამენტი1918კონსტიტუცია1920რიიგიკოგუ19341938კონსტანტინ პიატსის19381938კონსტიტუცია1940საბჭოთა კავშირმანაცისტური1944ოტო ტიიფმა1938199119381992კონსტიტუციაპრეზიდენტსესტონეთის ეროვნული ბანკისესტონეთის პრეზიდენტსპრემიერ-მინისტრიესტონეთის2005პრეზიდენტი
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/300px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/400px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 2x" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შემქნით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ესტონეთის პოლიტიკური სისტემა
სტატიის შეუმოწმებელი ვერსიაJump to navigation
Jump to search
ესტონეთის პოლიტიკური სისტემა — ესტონეთი საპარლამენტო, წარმომადგენლობითი დემოკრატიის რესპუბლიკაა. საკანონმდებლო ფუნქციას ქვეყანაში პარლამენტი ასრულებს. აღმასრულებელ ხელისუფლებას მთავრობა ხელმძღვანელობს, რომლის ლიდერიც პრემიერ-მინისტრია. სასამართლო დამოუკიდებელია აღმასრულებელი და საკანონმდებლო ხელისუფლებისგან.
სექციების სია
1 პოლიტიკური ისტორია
2 სახელმწიფოს მეთაური
3 აღმასრულებელი ხელისუფლება
4 პარლამენტი
5 პოლიტიკური პარტიები და არჩევნები
6 სასამართლო
7 რესურსები ინტერნეტში
პოლიტიკური ისტორია |
ესტონეთმა დამოუკიდებლობა 1918 წელს გამოაცხადა. ესტონეთის ამომრჩეველთა ასამბლეამ საპარლამენტო რესპუბლიკა გამოაცხადა, პირველი კონსტიტუცია კი 1920 წლის 15 ივნისს იქნა მიღებული. პარლამენტი, რიიგიკოგუ ირჩევდა რიიგივანემს, რომელიც იყო როგორც მთავრობის ასევე სახელმწიფოს ხელმძღვანელი. სიჩუმის პერიოდში, 1934-1938 წლებში პოლიტიკური პარტიები აკრძალული იყო და პარლამენტი არ ფუნქციონირებდა. ამ პერიოდში ქვეყანა კონსტანტინ პიატსის, პირველი არჩეული პრეზიდენტის დეკრეტით იმართებოდა. პიატსი პრეზიდენტად 1938 წელს აირჩიეს. 1938 წელს ახალი კონსტიტუცია იქნა მიღებული. ახალი კონსტიტუციით პარლამენტი ორპალატიანი გახდა, ზედა პალატა რიიგივოლიკოგუ და ქვედა პალატა, რიიგინოუკოგუ. ორივე სახელი პირდაპირ თარგმანში სახელმწიფო საბჭოს ნიშნავს.
1940 წელს საბჭოთა კავშირმა ესტონეთის ოკუპაცია მოახდინა, ერთი წლის შემდეგ კი ქვეყანა ნაცისტური გერმანიის მართველობაში გადავიდა. ორივე ოკუპაციის შემდეგ ხალხის მიერ არჩეული პარლამენტი გაუქმებულ იქნა. 1944 წელს სექტემბერში, მას შემდეგ რაც ნაცისტურმა გერმანიამ ესტონეთიდან ჯარები გაიყვანა ოტო ტიიფმა 1938 წლის კონსტიტუციის მიხედვით ახალი მთავრობა ჩამოაყალიბა. ტიიფის მთავრობა 5 დღე ფუნქციონირებდა, რადგან ესტონეთი კვლავ საბჭოთა კავშირმა დაიკავა.
1991 წელს ესტონეთის დამოუკიდებლობა 1938 წლის კონსტიტუციის საფუძველზე აღადგინა. 1992 წელს ახალი კონსტიტუცია იქნა მიღებული. ახალი კონსტიტუციით ხელისუფლების 3 შტო არსებობს, ხალხი 101 მანდატიან პარლამენტს 4 წელიწადში ერთხელ ირჩევს. არჩევნებში მონაწილეობის უფლება მხოლოდ ესტონეთის მოქალაქეებს აქვთ. საპარლამენტო არჩევნები პროპორციული სისტემით ტარდება. პარლამენტში მოსახვედრად პარტიებმა 5%-იანი ბარიერი უნდა გადალახონ. პარლამენტი ირჩევს პრეზიდენტს, რომელსაც 5 წლიანი ვადით აირჩევა. კონსტიტუციის მიხედვით, პრეზიდენტის არჩევბა მაქსიმუმ 2 ვადით შეიძლება. როგორც წესი, პრეზიდენტი სთხოვს უმრავლესობის მქონე პარტიას ჩამოაყალიბოს მთავრობა, რომელსაც შემდეგ პარლამენტი ამტკიცებს. პარლამენტი ასევე ნიშნავს ესტონეთის ეროვნული ბანკის პრეზიდენტს, ესტონეთის თავდაცვის შტაბის მეთაურს, ესტონეთის გენერალურ ინსპექტორს, ესტონეთის იუსტიციის კანცლერს და ესტონეთის უმაღლესი სასამართლოს თავმჯდომარეს. ესტონეთში სახელმწიფო რელიგია არ არსებობს, რელიგიური თავისუფლება გარანტირებულია კონსტიტუციით.
| თანამდებობა | სახელი,გვარი | პარტია | წელი |
|---|---|---|---|
| პრეზიდენტი | ტოომას ჰენდრიკ ილვესი | სოციალ-დემოკრტიული პარტია | 2006 წლის 9 ოქტომბრიდან |
| პრემიერ მინისტრი | ანდრუს ანსიპი | რეფორმების პარტია | 2005 წლის 12 აპრილიდან |
| კოალიციური პარტნიორები | პრო პატრია და რეს პუბლიკის კავშირი |
სახელმწიფოს მეთაური |
მთავარი სტატია : ესტონეთის პრეზიდენტი.ესტონეთის პრეზიდენტს პარლამენტი ირჩევს 5 წლის ვადით. თუ კანდიდატი 3-ჯერ კენჭისყრის შემდეგ პარლამენტის ხმათა 2/3-ის მოგროვებას ვერ შეძლებს, მაშინ საარჩევნო ასამბლეა, რომელშიც შედიან პარლამენტის წევრები და ადგილობრივი თვითმმართველობის წევრები, აარჩევს პრეზიდენტს იმ ორ კანდიდატს შორის, რომელთაც პარლამენტში ყველაზე მეტი ხმა დააგროვეს.
აღმასრულებელი ხელისუფლება |
აღმასრულებელი ხელისუფლებისა და მთავრობის ხელმძღვანელია პრემიერ-მინისტრი. პრემიერ-მინისტრს პრეზიდენტის ნიშნავს და პარლამენტის ამტკიცებს. როგორც წესი, პრემიერ-მინისტრად საპარლამენტო არჩევნებში გამარჯვებული პარტიის ლიდერი აირჩევა. პრემიერ-მინისტრი კონკრეტულად არცერთ სამინისტროს არ ხელმძღვანელობს, არამედ მთავრობის მუშაობას აკონტროლებს. თუ პრემიერ-მინისტრის პარტიამ არჩევნებში საკმარისი უპირატესობა მოიპოვა, მაშინ მთლიანი მინისტრთა კაბინეტი ამ პარტიის წევრებით იქნება დაკომპლექტებული და შესაბამისად პრემიერ-მინისტრიც უფრო მარტივად მართავს.
პარლამენტი |
მთავარი სტატია : რიიგიკოგუ.101 მანდატიანი პარლამენტი პროპორციული სისტემით 4 წელიწადში ერთხელ აირჩევა. საპარლამენტო არჩევნებში მონაწილეობის მიღების უფლება მხოლოდ 18 წელს გადაცილებულ ესტონეთის მოქალაქეებს აქვთ. 2005 წლის შემდეგ ეროვნული და ევროპული პარლამენტის არჩევნებში ესტონეთში ინტერნეტ ხმის მიცემის პროცედურა გამოიყენება.
პოლიტიკური პარტიები და არჩევნები |
ესტონეთის პარლამენტში, როგორც წესი, სულ მცირე 6 პოლიტიკური პარტია არის წარმოდგენილი.
| პარტია | იდეოლოგია | ცენტრისტული პარტია | რეფორმების პარტია | რეს პუბლიკა | კავშირი პრო პატრია | ხალხის კავშირი | სოციალ-დემოკრატიული პარტია | კოალიციური პარტია |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ცენტრისტული პარტია | ცენტრისტული | * | 2002–2003; 2005–2007 | - | - | 2005–2007 | - | 1995 |
| რეფორმების პარტია | მემარჯვენე-ცენტრისტი (კლასიკური ლიბერალური) | 2002–2003; 2005–2007 | * | 2003–2005 | 1992–95; 1999–2002; 2007– | 2003– | 1999–2002 | 1995–1997 |
| რეს პუბლიკა | მემარჯვენე-ცენტრისტი (კონსერვატორები) | - | 2003–2005, 2007– | * | - | 2003–2005 | - | - |
| კავშირი პრო პატრია | მემარჯვენე-ცენტრისტი (ნაციონალური კონსერვატორები) | - | 1992–1995, 1999–2002, 2007– | - | * | - | 1992–1995, 1999–2002, 2007–2009 | - |
| ხალხის კავშირი | მემარცხენე-ცენტრისტი (აგრარული) | 1995, 2005–2007 | 1995–1997, 2005–2007 | - | - | * | - | 1995–1999 |
| სოციალ-დემოკრატიული პარტია | მემარცხენე-ცენტრისტი (სოციალ-დემოკრატია) | - | 1992–1994, 1999–2002, 2007–2009 | - | 1992–1994, 1999–2002, 2007–2009 | - | * | - |
| კოალიციური პარტია | ცენტრისტი | 1995 | 1995–1997 | - | - | 1995–1999 | - | * |
სასამართლო |
უმაღლეს სასამართლო ხელისუფლებას წარმოადგენს ეროვნული სასამართლო, რიიგიკოჰუსი, რომელშიც 19 მოსამართლე შედის. ეროვნულ სასამართლოს თავმჯდომარეს წარადგენს პრეზიდენტი და ნიშნავს პარლამენტი მთელი ცხოვრების ვადით.
რესურსები ინტერნეტში |
- Erik Herron’s Guide to Politics of East Central Europe and Eurasia
- Энциклопедия «Эстоника»: Вкратце об Эстонии: Политическая система
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
ესტონეთის თემები
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- ესტონეთის პოლიტიკა
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.164","walltime":"0.202","ppvisitednodes":"value":1530,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":84455,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":73474,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":14,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 91.955 1 -total"," 89.92% 82.682 3 თარგი:ნავდაფა"," 84.75% 77.928 1 თარგი:ესტონეთის_თემები"," 21.06% 19.368 2 თარგი:ნავდაფა_ქვეჯგუფი"," 14.75% 13.559 2 თარგი:მთავარი"," 11.24% 10.340 1 თარგი:Flagicon"," 8.42% 7.746 2 თარგი:მულტიპარამეტრი-ბმულით"," 7.42% 6.820 1 თარგი:ქვეყნის_მონაცემები_ესტონეთი"," 7.26% 6.678 1 თარგი:Tnavbar"," 3.45% 3.174 1 თარგი:ქვეყნის_დროშა"],"cachereport":"origin":"mw1240","timestamp":"20190409201803","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d4u10e1u10e2u10ddu10dcu10d4u10d7u10d8u10e1 u10deu10ddu10dau10d8u10e2u10d8u10d9u10e3u10e0u10d8 u10e1u10d8u10e1u10e2u10d4u10dbu10d0","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%90","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q595508","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q595508","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2013-01-22T15:11:58Z","dateModified":"2014-04-23T12:54:46Z"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":378,"wgHostname":"mw1238"););
