თისელის ღვთისმშობლის ეკლესია (გუმბათიანი) ძეგლის აღწერა | ლიტერატურა | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუ
ახალციხის მუნიციპალიტეტის ტაძრები
თისელისXIVXV საუკუნეთაექვთიმე თაყაიშვილმა1902 წლის ექსპედიციისაგურითაა
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/300px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/400px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 2x" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შექმენით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
თისელის ღვთისმშობლის ეკლესია (გუმბათიანი)
Jump to navigation
Jump to search
თისელის ღვთისმშობლის ეკლესია — სოფელ თისელის სამხრეთ-აღმოსავლეთით 1-1,5 კმ-ს მოშორებით მდებარე გუმბათიანი ეკლესია. სავარაუდოდ, მონასტრის გაუქმების შემდეგ მისი მიმდებარე ტერიტორია სოფლის სასაფლაომ დაიკავა. ტაძარი სტილისტური ნიშნებით XIV-XV საუკუნეთა მიჯნით თარიღდება.
ძეგლი მოინახულა გრაფინია პ. უვაროვამ XIX საუკუნის ბოლოს, ექვთიმე თაყაიშვილმა 1902 წლის ექსპედიციის დროს.
ძეგლის აღწერა |
გუმბათიანი ტაძრის გეგმა გარედან უმნიშვნელოდ წაგრძელებული სწორკუთხედია (10,7X11,8 მ.). შესასვლელი სავარაუდოდ ორი იყო — ერთი დასავლეთიდან და მეორე სამხრეთიდან, კედლის შუა ნაწილში განგრეული ღიობის ადგილზე. დასავლეთის კედელი თითქმის მთლიანად ჩამოშლილია და კარის წირთხლის მხოლოდ კვალი იკითხება. ტაძრის აღმოსავლეთ-დასავლეთის ღერძი, ისევე როგორც ეს სამცხის ხუროთმოძღვრებისთვისაა დამახასიათებელი, დამოკლებულია. გუმბათი აფსიდის მხრებსა და ორ თავისუფლად მდგომ სვეტზეა აღმართული. საკურთხეველი სამნაწილიანია, განიერი პასტოფორიუმები აღმოსავლეთის აფსიდებითა და თაღითაა გახსნილი დარბაზის შიდა მხარეს, სამკვეთლო დამატებითი კარით უშუალოდ საკურთხეველსაც უკავშირდება.
ტაძარი ქვიშაქვის დამუშავებული კვადრებით იყო მოპირკეთებული. დღეს კვადრების მნიშვნელოვანი ნაწილი ჩამოშლილია, ნაწილი გაზიდული, ქვის ბუდეებით თუ ვიმსჯელებთ, ფასადების ამოყვანისას ოსტატი წყობის ჰორიზონტალურ რიგებს საგულდაგულოდ იცავდა. ტაძრის კედლებს არაერთი გადაკეთების და გადაწყობის კვალი ეტყობა, შესაძლოა აქ ადრე არსებული ეკლესიის ნაწილიც იყოს გამოყენებული (მაგალითად აღმოსავლეთით საკურთხევლის ნაწილი), გადაკეთება აღმოსავლეთის ფასადს ნათლად ეტყობა. შემორჩენილია საკურთხევლის სარკმლის ზედა ნაწილი ორმაგი გლუვლილვიანი თავსართით (ეს ფრაგმენტი ერთ-ერთი გვაინდელი გადაკეთებიდან უნდა იყოს შემორჩენილი). შიდა მხარეს გუმბათის ყელის წრიულ მოხაზულობაზე გადასვლა ქვის წყობით ამოყვანილი აფრებითაა, მათ ზემოდან საკმაოდ მასიური ლილვი შემოუყვება. შიდა მხარეს გუმბათის ყელში თლილი ქვის ხუთრიგიანი წყობაა შემორჩენილი. გუმბათის ყელი თავდაპირველად გარედანაც წრიული მოხაზულობისა ყოფილა, მის ქვედა ნაწილში გათლილი ქვიშაქვის კვადრების ორი რიგია შემორჩენილი, ზემოთ შეწყვილებული ლილვებია, ხოლო მის თავზე ასევე თლილი ქვით განახლებული გუმბათის ყელის რვაწახნაგა გეგმაზეა გადასული. დღეს გუმბათის ყელის შემორჩენილი მასა აგურითაა აღდგენილი. გვიანდელი აღდგენისას ყელი რვაწახნაგაა ოთხი სარკმლით. საკურთხეველსა და კონქს ნათლად ეტყობა აგურით აღდგენა. ინტერიერშიც მოპირკეთება შედარებით უხეშად გათლილი ქვისაა. სვეტები და პილასტრები სადა, მარტივი კაპიტელებითაა დასრულებული.
ექვთიმე თაყაიშვილის მოსაზრებით თისელის ორივე ეკლესია ერთი კომპლექსის ნაწილს შეადგენდა. თისელის მონასტრისათვის აღაპები გაღებული ჰქონდათ სამცხის ათაბაგებს[1].
ლიტერატურა |
- «Материалы по археологии Кавказа». т. 4
- «Материалы по археологии Кавказа». т. 12
- გ. მარსაგიშვილი, „თისელის ღვთისმშობლის ეკლესია (გუმბათიანი)“, // „ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის ეპარქია“, (რედ. ვალერი ასათიანი), თბ. 2013, გვ. 628-633
სქოლიო |
↑ M. Brosset, „Chronique Georgiene“. Paris, 1831, p. 113-128
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- ახალციხის მუნიციპალიტეტის ტაძრები
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.052","walltime":"0.074","ppvisitednodes":"value":101,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":1403,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":359,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":7,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":306,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 54.446 1 -total"," 61.39% 33.426 1 თარგი:სქოლიო"," 12.80% 6.971 1 თარგი:განსხვავება"," 6.84% 3.724 1 თარგი:Main_other"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.004","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":535987,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1258","timestamp":"20190411112825","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":154,"wgHostname":"mw1249"););
