ბიეთის ტაძარი ძეგლის აღწერა | ლიტერატურა | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუ41°44′35″ ჩ. გ. 43°06′20″ ა. გ. / 41.7432833° ჩ. გ. 43.1058167° ა. გ. / 41.7432833; 43.1058167
სამცხე-ჯავახეთის მხარის ხუროთმოძღვრების ძეგლებიახალციხის მუნიციპალიტეტის ტაძრებიეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლები
XIV საუკუნისახალციხის მუნიციპალიტეტშიგუმბათიაფსიდის1493ზაალ თოხასძესდიმიტრი ბაქრაძესთანექვთიმე თაყაიშვილი1902 წლის ექსპედიციისასXIIXIII საუკუნეთა1932გიორგი ბოჭორიძეს1946ვახტანგ ბერიძემთაღიკამარაკონქიპასტოფორიუმებიკარიბჭესამკვეთლოშისადიაკვნეშიXIX საუკუნის1493თამარ მეფის
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/300px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/400px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 2x" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შექმენით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ბიეთის ტაძარი
Jump to navigation
Jump to search
ბიეთი | |
 ფოტო დიმიტრი ერმაკოვის კოლექციიდან. გადაღებულია 1896 წლამდე. | |
ძირითადი ინფორმაცია | |
|---|---|
| გეოგრაფიული კოორდინატები | 41°44′35″ ჩ. გ. 43°06′20″ ა. გ. / 41.7432833° ჩ. გ. 43.1058167° ა. გ. / 41.7432833; 43.1058167 |
| რელიგიური კუთვნილება |  საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია |
| პროვინცია | სამცხე-ჯავახეთის მხარე |
| რაიონი | ახალციხის მუნიციპალიტეტი |
| მემკვიდრეობითი ადგილმდებარეობა | ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის ეპარქია |
ხუროთმოძღვრების აღწერა | |
| ხუროთმოძღვრული ტიპი | ცენტრალურ-გუმბათოვანი ეკლესია |
| თარიღდება | XIV საუკუნის II ნახევარი |
დეტალები | |
ბიეთის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ეკლესია — XIV საუკუნის II ნახევრის ცენტრალურ-გუმბათოვანი ეკლესია ახალციხის მუნიციპალიტეტში. ბიეთის ტაძარი მდებარეობს მდინარე მტკვრის მარცხენა შენაკადის წინუბნის წყლის ხეობაში, სოფლების წინუბნისა და გურკელის გავლით და ამ უკანასკნელიდან დაახლოებით 2 კმ-ის მოშორებით. ტაძარი სრულიად განმარტოვებულ, დასახლებისაგან მოშორებულ ადგილზეა მდებარეობს. ბიეთი, ეკლესიის და მისი მიმდებარე ადგილის ტოპონიმია.
ამჟამად ტაძრის გუმბათი, კამარები და კედლების დიდი ნაწილი ჩამონგრეულია. გადარჩენილია მხოლოდ აღმოსავლეთი ფასადი, რომელზედაც შუა სარკმლის ზემოთ გამოსახულია მაღალი მოჩუქურთმებული ჯვარი. გუმბათი დასავლეთის ორ ბურჯსა და აფსიდის კედლებს ეყრდნობოდა. თლილი ქვით მოპირკეთებული ფასადების სარკმლები და შესასვლელი მოჩუქურთმებული ყოფილა, ხოლო ინტერიერი — მოხატული. ეკლესიას ჩრდილოეთიდან მიშენებული აქვს სამლოცველო, რომელიც, წარწერის თანახმად, 1493 წელს აუგია ზაალ თოხასძეს.
სამეცნიერო ლიტერატურაში პირველ ცნობას ბიეთის ტაძრის შესახებ დიმიტრი ბაქრაძესთან ვხვდებით. ინფორმაცია მას მღვდელ ივანე გვარამაძისაგან მიუღია. ბიეთს ექვთიმე თაყაიშვილი 1902 წლის ექსპედიციისას გაეცნო, მის დროს გუმბათი ჯერ კიდევ ედგა ტაძარს[1]. მკვლევარი ძეგლს წარწერის მიხედვით XII-XIII საუკუნეთა მიჯნით ათარიღებდა. ბიეთის ტაძარი 1932 წელს გიორგი ბოჭორიძეს უკვე ჩამოქცეული დახვდა. მისი ცნობით: „ბიეთის ეკლესიის გუმბათი დანგრეულია ორი წლის წინათ მეხის დაცემით“[2]. გიორგი ბოჭორიძე ექვთიმე თაყაიშვილის პუბლიკაციასაც იყენებს და ფერწერული წარწერების ჩასწორებულ ვარიანტს იძლევა. 1946 წელს ვახტანგ ბერიძემ შეისწავლა იმხანად ბიეთის უკვე გადახურვაჩაქცეული ტაძარი. ანალიზის საფუძველზე განსაზღვრა ტაძრის აგების თარიღი და ის XIV საუკუნის მეორე ნახევარს მიაკუთვნა[3].
ძეგლის აღწერა |
ტაძარი ნაგებია თლილი ქვით (გარე ზომებია 11,8X17,7 მ.). დღეს ტაძრის მნიშვნელოვანი ნაწილი დანგრეულია. ჩამოშლილია გუმბათი, ადგილზე გადახურვის არცერთი თაღი და კამარა აღარაა შემორჩენილი. აფსიდის ზედა ნაწილიც მორღვეულია. ტაძრის ინტერიერი სავსეა ჩამოშლილი გუმბათისა და გადახურვის ქვებით. ადგილზე გადარჩენილია მხოლოდ საკურთხევლის კონქი და პასტოფორიუმები.
ტაძარში ორი შესასვლელია, დასავლეთიდან და სამხრეთიდან (სამხრეთის კარის წინ კარიბჭე იყო მოწყობილი, დღეს მისი მხოლოდ ფრაგმენტებია შემორჩენილი. დასავლეთის შესასვლელის გვერდებზე კრონშტეინებია, მაგრამ კარიბჭის კვალი არ შეიმჩნევა). ტაძრის გეგმაზე მკვეთრად გამოიყოფა აღმოსავლეთ-დასავლეთის ღერძი. ნახევარწრიული აფსიდი დაგრძელებულია ღრმა ბემით, რომელიც ცენტრისკენ განიერდება. გუმბათქვეშა სივრცეს ზომაზე დიდი ფართობი უკავია. გუმბათი ბემის მხრებსა და თავისუფლად მდგარ ჯვრული კვეთის ორ სვეტს ეყრდნობა (სვეტის ჯვრულ მკლავებს შორის დამატებით მასიური ლილვებია აყოლებული). შესამჩნევია, რომ ტაძრის არქიტექტურაში გუმბათის წამყვანი როლი გადაჭარბებითაც არის წინ წამოწეული. ის, გვერდითი მკლავების ხარჯზე, მთელი ტაძრის სივრცეზე გაბატონდა. გვერდითი მკლავების მნიშვნელობა მინიმუმამდეა შემცირებული (მკლავის სიგანე 1 მეტრს ოდნავ აჭარბებს). სამკვეთლოში და სადიაკვნეში შესასვლელები დარბაზიდანაა, სამკვეთლოს დამატებით მეორე კარი, უშუალოდ საკურთხევლიდან, ბემაშიცაა გაჭრილი. ორივე სათავსო აღმოსავლეთის აფსიდით მთავრდება.
ტაძრის გუმბათზე მსჯელობა მხოლოდ XIX საუკუნის ბოლოს გადაღებული ფოტოებით არის შესაძლებელი. თორმეტწახნაგიანი, უჩვეულოდ განიერი გუმბათის ყელი, ბატონობს მთელ ტაძარზე. მისი სიგანე სიმაღლეს აჭარბებს. თორმეტწახნაგა გუმბათზე ექვსი ნამდვილი და ამდენივე ცრუ სარკმელია. სარკმელთა თავზე ორნამენტით შემკული გირჩებია განლაგებული. სარკმლები შეწყვილლილვებიანი სადა საპირითაა. უჩვეულოა, მაგრამ გუმბათს გარედან გუმბათქვეშა კვადრატი არ ჰქონდა. გუმბათის ყელს თავზე ორლილვიანი სარტყელი უვლიდა გარს, რომელსაც თორმეტწახნაგა კონუსური სახურავი არულებდა.
ფასადებიდან სხვებზე უკეთ აღმოსავლეთის ფასადია გადარჩენილი, რომლის ცენტრალური ნაწილი მთლიანად საკურთხევლის უჩვეულოდ მაღალი პროპორციების სწორკუთხა სარკმელს და სარკმლის დეკორაციულ საპირესთან დაკავშირებულ ასევე ორნამენტით შემკულ დიდ დეკორატიულ ჯვარს ეკავა (სავარაუდოდ ჯვრის ფრონტონის წვერს წვდებოდა. ამავე ფასადზე პასტოფორიუმების სიმეტრიულად განლაგებული თაღოვანი სარკმლებია, დეკორატიული საპირით. დასავლეთი ფასადი, ქართული ხუროთმოძღვრებისათვის ჩვეული გადაწყვეტითაა შესრულებული — შესასვლელი კარი, სიმეტრიულად განლაგებული სამი სარკმელი და სავარაუდოდ დეკორატიული ჯვარი.
დეკორატიულ ჯვარზე და სარკმელთა საპირეებზე განთავსებული ორნამენტის რეპერტუარი და შესრულების ხასიათი XIII-XIV საუკუნეებისათვის ჩვეულია. საპირე ლილვები კედლის სიღრმეშია „ჩაფლული“. დეკორის კვეთა XII საუკუნისა და XIII საუკუნის დასაწყისის ნიმუშებთან შედარებით დაბალია. ყველგან გამოყნებულია გეომეტრიული ორნამენტი.
ტაძარს ჩრდილოეთიდან მოგვიანებით სწორკუთხა ეგვტერი მიაშენეს. შესრულების ხარისხით და აგების პერიოდით ის ნამდვილად ჩამორჩება ბიეთის ტაძარს. ორ ქვაზე განლაგებული წარწერის მიხედვით მინაშენი 1493 წელს ზაალ თოხასძეს აუგია. 1902 წლის ექსპედიციის მასალებში ტაძრის წარწერებთან დაკავშირებით წერს შემდეგს: ბლოღოჩინმა დ. ხახუტოვმა მომახსენა რომ სამრეკოს ნანგრევებთან ნანახი ჰქონდა ორი ქვა ხუცური წარწერებით, რომლებიც ამჟამად ადგილზე აღარაა.
 | „ქ: მე თოჴასძემან ზაალ აღვაშენე წმიდა ესე ეკვტერი [ბოსაი სადრბლდ (შესავედრებელად?)] მშობელთა და შვილთა მიცვალებულთათვის, ქორონიკონსა რპა. ა~ნ“ |
აღმოსავლეთ ფასადის შუა სარკმლის ძირში იკითხებოდა წარწერა:
| „ქ~ე შ~ე ხმთვდძე“ |
ბიეთის ტაძრის სამშენებლო წარწერა დაცულია სამკვეთლოდან საკურთხეველში გასასვლელი ღიობის ზემოთ. ეს ფაქტობრივად ორი ერთმანეთს მიყოლებული წარწერაა და ორივე იხსენიებს მშენებელს:
| „ქ: ად~დე ხ~ში რ~ლ ესე საყდარი აღაშენა“ |
და
| „ქ: წ~ო ღთის მშობელო მეოხ ეყავ ხ~შსა შვილითურთ ორთ~ვე შ~ნა ცხორებასა ა~ნ“ |
წარწერაში აგების თარიღი არ არის მითჲთებული, „ხ~ში“ ტაძრის მშენებელი თუ ქტიტორი უცნობია. ექვთიმე თაყაიშვილი მას ხვაშაქად კითხულობდა და მას თამარ მეფის თანამედროვე ხუაშაქი ცოქალთან (ქართლის ერისთავთ ერისთავის რატის დედა) აიგივებდა, თუმცა ტაძრის ხუროთმოძღვრება, დეკორატიული მორთულობა და წარწერის პალეოგრაფია აშკარად თამარის პერიოდზე გვიანდელია. გიორგი ბოჭორიძე სახელს კითხულობს როგორც ხოშა. გიორგი ბოჭორიძე ტაძრის დათარიღებისაგან თავს იკავებდა, ხოლო ვახხტანგ ბერიძე კი მას XIV საუკუნის მეორე ნახევარს აკუთვნებდა.
ტაძრის სამხრეთით სამრეკლოც მდგარა. 1902 წელს ექვთიმე თაყაიშვილს მისი მხოლოდ ნანგრევი უნახავს.
ექვთიმე თაყაიშვილს 1902 წლის ექსპედიციისას ბიეთის ტაძრის შესახებ ჰქონდა ძალზედ მწირი ცნობები. კერძოდ ხელთ ჰქონდა ბიეთის ტაძრის დიმიტრი ერმაკოვის ფოტო და ცნობები დიმიტრი ბაქრაძესი, რომელშიც ის ახსენებს დაძრიდან მღვდელ გვარამაძეს მიერ წამოღებულ წარწერიან ქვაზე, ქორინიკონით 215.
ლიტერატურა |
ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, გვ. 362, თბ., 1977 წელი.- გ. მარსაგიშვილი, „ბიეთის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის ეკლესია“, // „ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის ეპარქია“, (რედ. ვალერი ასათიანი), თბ. 2013, გვ. 648-651
- ბერიძე ვ., „სამცხის ხუროთმოძღვრული ძეგლები“, თბ.,1970
სქოლიო |
↑ ე. თაყაიშვილი, МАК-XII, „Ахалцихский уезд, Биети“, მოსკოვი, 1909, გვ. 3-5
↑ გ. ბოჭორიძე, „მოგზაურობა სამცხე-ჯავახეთში“, თბ., 1992, გვ. 35-38
↑ ბერიძე ვ., „სამცხის ხუროთმოძღვრება“, თბ., 1955 , გვ. 155-164
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- სამცხე-ჯავახეთის მხარის ხუროთმოძღვრების ძეგლები
- ახალციხის მუნიციპალიტეტის ტაძრები
- ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლები
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.124","walltime":"0.186","ppvisitednodes":"value":1359,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":26623,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":11757,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":15,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":1010,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 150.191 1 -total"," 62.31% 93.587 1 თარგი:ინფოდაფა_ტაძარი"," 23.35% 35.072 1 თარგი:პოზრუკა2"," 20.48% 30.764 1 თარგი:პოზრუკა+2"," 17.25% 25.908 1 თარგი:Coord"," 12.59% 18.902 1 თარგი:პოზრუკა~3"," 12.48% 18.737 1 თარგი:სქოლიო"," 9.21% 13.827 5 თარგი:დროშა"," 7.45% 11.194 1 თარგი:ქსე"," 6.61% 9.933 5 თარგი:ქვეყნის_მონაცემები_საქართველოს_მართლმადიდებელი_ეკლესია"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.007","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":722553,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1325","timestamp":"20190321040505","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d1u10d8u10d4u10d7u10d8u10e1 u10e2u10d0u10ebu10d0u10e0u10d8","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%AB%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q16366198","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q16366198","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2006-12-19T20:42:44Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/43/Ermakov._%E2%84%96_1879_-_%D0%91%D0%B8%D0%B5%D1%82%D0%B8._%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%8B_%D1%86%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B8_%D0%B2%D1%8A_4-3_%D0%B2%D0%B5%D1%80_%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%8F%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BE%D1%82%D1%8A_%D0%90%D1%86%D1%85%D1%83%D1%80%D0%B0_%D1%81%D1%8A_%D1%8E%D0%B3%D0%BE-%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD%D1%8B.jpg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":104,"wgHostname":"mw1319"););
