ექვთიმე თაყაიშვილის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში 1917 წელს სექციების სია ექსპედიციის დროის შერჩევა | მარშრუტი | იხილეთ აგრეთვე | ლიტერატურა | რესურსები ინტერნეტში | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუ1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში
ექვთიმე თაყაიშვილის ექსპედიციებიარქეოლოგიური ექსპედიციები საქართველოში
დიმიტრი ერმაკოვირუსეთ-ოსმალეთის ომი (1877-1878)ბერლინის კონგრესით1914ბათუმის ოლქის1915რუსეთის იმპერიამ1916ერზურუმიტრაპიზონიერზინჯანიბითლისი
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/300px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/400px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 2x" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შექმენით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ექვთიმე თაყაიშვილის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში 1917 წელს
Jump to navigation
Jump to search
ექვთიმე თაყაიშვილის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში 1917 წელს — არქეოლოგიური ექსპედიცია ისტორიულ სამხრეთ საქართველოში ექვთიმე თაყაიშვილის ხელმძღვანელობით, მოეწყო 1917 წელს, საქართველოს საისტორიო საეთნოგრაფიო საზოგადოების დავალებით. ექსპედიცია მიზნად ისახავდა მოენახულებინათ და გამოეკვლიათ ჭოროხისა და თორთუმის ხეობის ძეგლები. ექსპედიციაში შედიოდნენ:
- ჯგუფის ხელმძღვანელი — ექვთიმე თაყაიშვილი;
- სამოქალაქო ინჟინერი — ანატოლი კალგინი;
- მხატვარი — დიმიტრი შევარდნაძე;
- მოხალისე ხუროთმოძღვარი, ალპინისტი — ილია ზდანევიჩი;
- მხატვარი — ლადო გუდიაშვილი;
- მხატვარ-მსახიობი — მიხეილ ჭიაურელი;
- ტაო-კლაჯეთში გზამკვლევი — ალექსანდრე ციციშვილი, რომელსაც ძალიან ემადლიერებოდა ექვთიმე თაყაიშვილი;
- ვარძიის მონასტრის წინამძღვარი — მღვდელ მონაზონი იპოლიტე, რომელიც რუსის ჯარის დახევის გამო გამოეთიშა ექსპედიციას.
ჯგუფი ექსპედიციაში ფოტოგრაფის გარეშე გაემართა, რადგანაც ის კანდიდატები რომლებიც თაყაიშვილმა წამოაყენა, სამხედრო უწყებამ არ დააკმაყოფილა, ამასთანავე ამ დროისათვის ცნობილი თბილისელი ფოტოგრაფი დიმიტრი ერმაკოვი უკვე გარდაცვლილი იყო, რომელსაც სურდა აღნიშნულ ექსპედიციაში მონაწილეობის მიღება. შესაბამისად ფოტოგრაფობა დაევალა ჯგუფის ორ წევრს ილია ზდანევიჩს და მიხეილ ჭიაურელს. საქმის არცოდნამ თავისი შედეგი მაინც გამოიღო. მიუხედავად იმისა რომ მათ შეასრულეს მათზე დაკისრებული ვალდებულება, ნეგატივები გამჟღავნების შემდეგ აღმოჩნდა შედარებით მკრთალი.
სექციების სია
1 ექსპედიციის დროის შერჩევა
2 მარშრუტი
3 იხილეთ აგრეთვე
4 ლიტერატურა
5 რესურსები ინტერნეტში
6 სქოლიო
ექსპედიციის დროის შერჩევა |
1917 წელს ტაო-კლარჯეთში მოწყობილი ექსპედიცია რიგით მესამე იყო. როგორც ცნობილია რუსეთ-ოსმალეთის ომი (1877-1878) ბერლინის კონგრესით დასრულდა, რომლის დროსაც დადგინდა რუსეთ-ოსმალეთს შორის ახალი სასაზღვრო ხაზი. ტაოს ნაწილი, ჭოროხისა და თორთუმის აუზი ოსმალეთს დარჩა. ამდენად, პირველ მსოფლიო ომამდე, რუსეთის იმპერიის შემადგენლობაში მყოფი საქართველოს მცხოვრებთათვის შეუძლებელი იყო ტაოს ნაწილის შესწავლა. 1914 წლის ნოემბერში საომარი მოქმედება დაიწყო კავკასიის ფრონტზე. დასაწყისში ოსმალებმა მოახერხეს ართვინის, არტაანისა და ბათუმის ოლქის დიდი ნაწილის ოკუპირება, თუმცა 1915 წლისათვის ვითარება შეიცვალა. რუსეთის იმპერიამ შეძლო თურქების შემოტევის შეჩერება და 1916 წლის დასაწყისიდან გადავიდა მძლავრ კონტრშეტევაზე. რუსეთის სამხედრო ნაწილებმა 16 თებერვალს ერზურუმი აიღეს, 5 აპრილს კი ტრაპიზონი. მათ ასევე დაიკავეს ერზინჯანი და ბითლისი. ამ ვითარებაში ტაოს ის ნაწილი (ჭოროხისა და თორთუმის ხეობა), რომელიც მანამდე ოსმალეთის საზღვრებში იყო მოქცეული, რუსეთის იმპერიის გავლენის ზონაში მოექცა. 1917 წლისათვის ფრონტზე ვითარება არ შეცვლილა, სწორედ ამით ისარგებლა ექვთიმე თაყაიშვილმა და ზაფხულში გაემგზავრა ტაოში.
1917 წელს ექვთიმე თაყაიშვილის ექსპედიციის დასრულებას, ფეხდაფეხ მოჰყვა რუსული ჯარი, რომელმაც ფრონტის ხაზი და აქედან გამომდინარე ტაო-კლარჯეთის მთელი ტერიტორია მიატოვა. თებერვლის რევოლუციამ კავკასიის ფრონტზე ქაოსი და არეუობა მოიტანა, ამას მოჰყვა არმიის დაშლა, ყარსის ოლქის, ართვინიისა და არტაანის მხარეების კვლავ ოსმალეთის შემადგენლობაში მოქცევა. მალე საზღვარიც ჩაიკეტა და რეგიონში ექსპედიცია თუ მოგზაურობა შემდეგი 70-80 წელი შეუძლებელი გახდა.
ექვთიმე თაყაიშვილი გრძნობდა ისტორიული მომენტის მნიშვნელობას, ამიტომ მან მაქსიმალურად გამოიყენა დრო და ექსპედიციის შესაძლებლობები. „სულ იმას ვშიშობდი — წერს მკვლევარი, — ის არ დაიკარგოს, ის არწახდეს, ყველაფერი აღვწერო, რაც შეიძლება მეტი გამოვსცე, გადმოვიღო, შევიძინო, შემოვაწირვინო, მუზეუმი შევქმნა, რომ შეინახოს ეს ყველაფერი-მეთქი და ასე მინდოდა ჩემი მუშაობა... სად მქონდა იმის დრო და საშუალება, რომ დავმჯდარიყავი და ნამდვილი გამოკვლევა მეწერა?! რაც მოვასწარი, ისიც მიკვირს?! როგორ არ მეზარებოდა?! როგორ ვახერხებდი ამდენ რამეს, პირდაპირ საკვირველია! ამას ყველაფერს იმისთვის ვაკეთებდი, რომ მერე გამოჩნდებოდნენ მკვლევარები და ყველაფერს შეისწავლიდნენ.“
ლადო გუდიაშვილი იგონებდა ექსპედიციის დეტალებს წერდა: „... რუსეთ-ოსმალეთის ომი ჯერ კიდევ მძვინვარებდა. ფრონტის ხაზი, ხშირად, არცთუ ისე შორს იყო ჩვენგან. ცისარტყელების ნაცვლად, მძიმე არტილერიის უხილავი ყუმბარები და ხმა დაგვივლიდა. ამ რთულ ვითარებაში განსაკუთრებით ჩანდა დაუცხრომელი ზრუნვა ჩვენი ექსპედიციის მომმარაგებლის, თარჯიმანისა და ტრანსპორტის გამრიგებლის ალექსანდრე ციციშვილისა, ჩვენი ქვეყნისა და ძეგლების გულდაგული პატრონისა.“
მარშრუტი |
1917 წლის ექსპედიციის მარშრუტი შემდეგნაირი იყო: 8 აგვისტოს საღამოს ჯგუფი თბილისიდან მატარებლით ყარსისკენ დაიძრა, მეორე დილას უკვე ყარსში იყვნენ. ექვთიმეს თქმით: „იმავე დღეს, ნასადილევს, ყარსიდან ავტომობილით წავედით დაბა მერდენეკში, კოლას (გელის) რაიონში, რომელიც 120 კმ-ით შორავს ყარსს. მაშინ იქ მშვენიერი გზატკეცილი გაეკეთებინა სამხედრო უწყებას ბუღა-თაფას ზეკარის მიმართულებით“. 10 აგვისტოს დილით ჯგუფი აგუნდირის ზეკარის (უღელტეხილით) მერდენეკიდან ქალაქ ოლთისში გაემგზავრა, ოლთისიდან კი ახპუსორის მაღალი ზეკარით თორთუმის ხეობაში გადავიდნენ. ექსპედიცია სარამოს უკვე ხახულში იყო. ექვთიმე დეტალურად აღწერს განვლილ მარშრუტს „მერდენიკიდან ოლთისამდის 20 კილომეტრია, ოლთისიდან ხახულამდის 90. რუსის ჯარის მიერ გაყვანილი გზა ადგილ-ადგილ გაფუჭებული იყო, მაგრამ ჩვენ ორი მანქნანით მაინც მშვიდობიანად ვიმგზავრეთ ხახულის ხევის დასაწყისამდის.“
იხილეთ აგრეთვე |
- ექვთიმე თაყაიშვილის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში 1902 წელს
- ექვთიმე თაყაიშვილის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში 1907 წელს
ლიტერატურა |
- გ. კალანდია, „ექვთიმე თაყაიშვილი და ტაო-კლარჯეთი“, თბ., 2017
რესურსები ინტერნეტში |
- 1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში
სქოლიო |
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- ექვთიმე თაყაიშვილის ექსპედიციები
- არქეოლოგიური ექსპედიციები საქართველოში
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.036","walltime":"0.051","ppvisitednodes":"value":101,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":1028,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":336,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":7,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 30.686 1 თარგი:სქოლიო","100.00% 30.686 1 -total"," 15.63% 4.797 1 თარგი:Main_other"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.003","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":536659,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1251","timestamp":"20190411133833","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":107,"wgHostname":"mw1329"););
