Skip to main content

იტალია სექციების სია სახელწოდება | ისტორია | გეოგრაფია | სახელმწიფო | ადმინისტრაციული დაყოფა | დემოგრაფია | ეკონომიკა | მემკვიდრეობა | რესურსები ინტერნეტში | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუ41°54′ ჩ. გ. 12°29′ ა. გ. / 41.900° ჩ. გ. 12.483° ა. გ. / 41.900; 12.483Italy entry at The World Factbookტურიზმის ოფიციალური საიტიItaly at the Open Directory Projectვიკიმედიის ატლასიPresident of the Republic of ItalyParliamentChamber of DeputiesSenateMain institutional portalCouncil of MinistriesConstitutional CourtSupreme CourtMinistry of Foreign AffairsMinistry of the InteriorMinistry of EducationMinistry of Education: international exchangesMinistry of HealthMinistry of DefenseMinistry of Labour and Social WelfareMinistry of AgricultureMinistry of JusticeChief of State and Cabinet MembersNational demographic balance, year 2013Census 2011 - final resultsItalyGini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)2014 Human Development Report SummaryEthnologue report„Italy: Birthplace of the Renaisssance“Unification of ItalyThe Italian Colonial EmpireHuman Development Report 2010The Economist Intelligence Unit’s quality-of-life indexReport for Selected Countries and SubjectsDDP Quick QueryReport for Selected Countries and SubjectsCIA World Factbook, BudgetThe Middle East and EuropeKOF – Pressemitteilungორიგინალიდანრრრ

იტალიაევროპის ქვეყნებიდიდი რვიანის ქვეყნებიევროკავშირის წევრი სახელმწიფოებინატოს წევრი სახელმწიფოებიგაეროს წევრი სახელმწიფოები


იტალ.იტალ.საპარლამენტო რესპუბლიკადასავლეთ ევროპაშიალპებისსაფრანგეთიშვეიცარიაავსტრიასლოვენიააპენინის ნახევარკუნძულსხმელთაშუა ზღვისსიცილიასასარდინიასანკლავისან-მარინოვატიკანიკამპიონე-დ'იტალიასზომიერი სარტყლისკლიმატიევროპაშირომირომის იმპერიისწმინდა ეპარქიისგერმანიკული ტომებილანგობარდებიოსტგუთებიბიზანტიელებინორმანებირენესანსისსარდინიის სამეფოორი სიცილიის სამეფომილანის საგრაფო1861XIX საუკუნიდანმეორე მსოფლიო ომისლიბიასერიტრეასსომალისეთიოპიასალბანეთსდოდეკანესის კუნძულებსატიანძინის კონსესიასჩინეთშიმთლიანი შიდა პროდუქტისევროკავშირისევროზონისდიდი რვიანისდიდი ოციანისანატოსოქროსეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციისმსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციისევროპის საბჭოსდასავლეთ ევროპის კავშირისაგაეროსკულტურულდიპლომატიურ18611922ბენიტო მუსოლინის1947ევროპაშიაპენინის ნახევარკუნძულსასაფრანგეთიშვეიცარიაავსტრიასლოვენიავატიკანისან-მარინოზომიერი სარტყლისსუბტროპიკული სარტყლისხმელთაშუა ზღვაუბეაპენინის ნახევარკუნძულისჩრდილოეთითალპებიმონბლანიაპენინის ნახევარკუნძულისაპენინის მთებიეტნასტრომბოლივულკანომიწისძვრამესინის1908სიცილიის1968ქვანახშირილიგნიტინავთობიბუნებრივი აირიტყვიისთუთიისამადანიბოქსიტიპირიტივერცხლისწყლისმადანიგოგირდიმარმარილოხმელთაშუაზღვიურიპადანის ვაკეზესუბტროპიკულიდანზაფხულიმდინარეთაპოადიჯებრენტაპიავეტალიამენტორენოაპენინის ნახევარკუნძულისარნოტიბრიგარდაკომოლაგო-მაჯორელომბარდიისალპებისაპენინის ნახევარკუნძულისბოლსენაბრაჩანოალპებშიტყეანეშომპალაკლდეებიაპენინებშისიცილიასასარდინიაშიფიჭვისტყეებიმთაშიარჩვიველური კატაკვერნაქრცვინიმურა დათვიკურდღელიციყვიქვეწარმავალითევზი20 რეგიონიაპულიააბრუციბაზილიკატაემილია-რომანიავენეტოკალაბრიაკამპანიალაციოლიგურიალომბარდიამარკემოლიზეპიემონტიტოსკანაუმბრიავალე-დ-აოსტასარდინიასიცილიატრენტინო-ალტო-ადიჯეფრიული-ვენეცია-ჯულიამუნიციპალიტეტისიმჭიდროვერომიმილანინეაპოლიტურინიმაფიამთლიანი ეროვნული პროდუქტის









(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003C/divu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());



იტალია


მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია

Jump to navigation
Jump to search


































































































იტალიის რესპუბლიკა
Repubblica italiana

იტალია




იტალიის
დროშა გერბი

ჰიმნი: Il Canto degli Italiani
იტალიელთა სიმღერა


იტალიის მდებარეობა ევროპაში

იტალიის მდებარეობა ევროპაში

დედაქალაქი
და უდიდესი ქალაქი
რომი
41°54′ ჩ. გ. 12°29′ ა. გ. / 41.900° ჩ. გ. 12.483° ა. გ. / 41.900; 12.483
ოფიციალური ენა
იტალიური [ა]
რელიგია რომაული კათოლიციზმი
ეთნოქორონიმი იტალიელი
მთავრობა
უნიტარული საპარლამენტო კონსტიტუციური რესპუბლიკა
 -  პრეზიდენტი სერჯო მატარელა
 -  პრემიერ-მინისტრი ჯუზეპე კონტე
საკანონმდებლო ორგანო პარლამენტი
 -  ზედა პალატა რესპუბლიკის სენატი
 -  ქვედა პალატა დეპუტატთა პალატა
ფორმირება
 -  გაერთიანება 17 მარტი, 1861 
 -  რესპუბლიკა 2 ივნისი, 1946 
 -  დაარსდა ევროპული
თანამეგობრობა
(ამჟამად ევროკავშირი)		 1 იანვარი, 1958 
ფართობი
 -  სულ 301 338 კმ2 (72-ე)
 -  წყალი (%) 2.4
მოსახლეობა
 -  2013 შეფასება 60 782 668[1] (23-ე)
 -  2011 აღწერა 59 433 744[2] (23-ე)
 -  სიმჭიდროვე 201.7 კაცი/კმ2 (63-ე)

მშპ (მუპ)		 2014 შეფასება
 -  სულ $1.847 ტრილიონი[3] (მე-11)
 -  ერთ სულ მოსახლეზე $30 803[3] (32-ე)

მშპ (ნომინალი)		 2014 შეფასება
 -  სულ $2.171 ტრილიონი[3] (მე-8)
 -  ერთ სულ მოსახლეზე $36 216[3] (27-ე)

ჯინი (2011)		31.9[4]
საშუალო

აგი (2013)
Steady2.svg 0.872[5]
ძალიან მაღალი · 26-ე
ვალუტა
ევრო (€) [ბ] (EUR)
სასაათო სარტყელი
UTC+01:00 (UTC+1)
 -  ზაფხული (DST)
UTC+02:00 (UTC+2)
მოძრაობა მარჯვენა
სატელეფონო კოდი
+39 [გ]
ინტერნეტ-დომენი
.it [დ]
ა.
^  ფრანგული ოფიციალურთან გათანაბრებული ენაა ვალე-დ’აოსტაში; სლოვენური ოფიციალურთან გათანაბრებული ენაა ტრიესტის პროვინციასა და გორიციის პროვინციაში; გერმანული და ლადინური ოფიციალურთან გათანაბრებული ენაა სამხრეთ ტიროლში.
ბ.
^  2002 წლამდე ლირა.
გ.
^  კამპიონე-დ’იტალიაში დასარეკად, საჭიროა შვეიცარიის კოდის აკრეფა +41.
დ.
^  ევროკავშირის სხვა წევრ სახელმწიფოებთან ერთად, აგრეთვე გამოიყენება დომენი .eu.

იტალია (იტალ. Italia), ოფიციალურად იტალიის რესპუბლიკა (იტალ. Repubblica italiana[6]) — უნიტარული, საპარლამენტო რესპუბლიკა სამხრეთ-დასავლეთ ევროპაში. ჩრდილოეთით, ალპების გასწვრივ ესაზღვრება საფრანგეთი, შვეიცარია, ავსტრია და სლოვენია. სამხრეთით ის მთლიანად მოიცავს აპენინის ნახევარკუნძულს, ხმელთაშუა ზღვის ორ უდიდეს კუნძულს — სიცილიასა და სარდინიას, ასევე სხვა მრავალ პატარა კუნძულს. იტალიის საზღვრებში მდებარეობს ორი ანკლავი, დამოუკიდებელი სახელმწიფოები სან-მარინო და ვატიკანი. ამავე დროს იტალია შვეიცარიის ტერიტორიაზე ფლობს ექსკლავ კამპიონე-დ'იტალიას. იტალიის ტერიტორია მოიცავს 301 338 კმ²-ს და ახასიათებს ზომიერი სარტყლის კლიმატი. 60,6 მლნ მცხოვრებით იტალია ევროპაში მე-5 სახელმწიფოა მოსახლეობის რაოდენობის მხრივ და მსოფლიოში 23-ე.


იტალიის დედაქალაქი რომი საუკუნთა განმავლობაში დასავლური ცივილიზაციის პოლიტიკურ და რელიგიურ ცენტრს წარმოადგენდა, როგორც რომის იმპერიის დედაქალაქი და წმინდა ეპარქიის ადგილსამყოფელი. რომის იმპერიის დაცემის შემდეგ იტალიამ გაუძლო უცხოელ ხალხთა მრავალ ინვანსიას, ძირითადად ისეთი ხალხებისგან როგორებიც იყვნენ გერმანიკული ტომები — ლანგობარდები და ოსტგუთები, შემდეგ ბიზანტიელები, უფრო მოგვიანებით კი ნორმანები და ა. შ. საუკუნეების შემდეგ, იტალია საზღვაო რესპუბლიკებისა და რენესანსის სამშობლო გახდა.[7]


პოსტ-რომის იმპერიული საკმაოდ ხანგრძლივი ისტორიის მანძილზე იტალია დაყოფილი იყო მრავალ სამეფოდ და ქალაქ-სახელმწიფოდ (მაგალითად, როგორებიც იყო სარდინიის სამეფო, ორი სიცილიის სამეფო, მილანის საგრაფო), მაგრამ 1861 წელს გაერთიანდა.[8] გაერთიანების მღელვარე პერიოდი ისტორიაში ცნობილია როგორც "Il Risorgimento". გვიანდელ XIX საუკუნიდან და მეორე მსოფლიო ომის ბოლომდე იტალია ფლობდა კოლონიურ იმპერიას, რომელზეც მისი მმართველობა ვრცელდებოდა და ოგო მოიცავდა ლიბიას, ერიტრეას, სომალის, ეთიოპიას, ალბანეთს, დოდეკანესის კუნძულებსა და ტიანძინის კონსესიას ჩინეთში.[9]


თანამედროვე იტალია დემოკრატიული რესპუბლიკაა. რანგირებულია როგორც მსოფლიოს 24-ე ყველაზე განვითარებული ქვეყანა[10] და ცხოვრების ხარისხის ინდექსით შედის მსოფლიო ქვეყანათა ათეულში.[11] იტალია გამოირჩევა ცხოვრების ძალიან მაღალი სტანდარტით და ერთ სულ მოსახლეზე მთლიანი შიდა პროდუქტის მაღალი მაჩვენებლით.[12][13] წარმოადგენს ევროკავშირის ჩანასახის დამფუძნებელ წევრს და ევროზონის ნაწილს. იტალია ასევე არის დიდი რვიანის, დიდი ოციანისა და ნატოს წევრი. გააჩნია მსოფლიოში მესამე უდიდესი ოქროს მარაგი, მშპ-ის მერვე უდიდესი მაჩვენებელი მსოფლიოში, მეათე უდიდესი მშპ,[14] და მეექვსე უდიდესი სახელმწიფო ბიუჯეტი.[15] ის ასევე არის ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციის, მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის, ევროპის საბჭოს, დასავლეთ ევროპის კავშირისა და გაეროს წევრი. იტალია ფლობს მსოფლიოში მეცხრე უდიდეს თავდაცვით ბიუჯეტს და მის ტერიტორიაზე განთავსებულია ნატოს ბირთვული იარაღი.


იტალია დიდ როლს თამაშობს გლობალურ სამხედრო, კულტურულ და დიპლომატიურ საქმიანობებში. ქვეყნის ევროპული პოლიტიკის, სოციალური და ეკონომიკური გავლენა მას მთავარ რეგიონულ ძალად აქცევს.[16][17] იტალიას გააჩნია საზოგადოების განათლების მაღალი დონე და წარმოადგენს მაღალგლობალიზებულ ერს.[18]




სექციების სია





  • 1 სახელწოდება


  • 2 ისტორია


  • 3 გეოგრაფია


  • 4 სახელმწიფო


  • 5 ადმინისტრაციული დაყოფა


  • 6 დემოგრაფია


  • 7 ეკონომიკა


  • 8 მემკვიდრეობა


  • 9 რესურსები ინტერნეტში

    • 9.1 სამთავრობო



  • 10 სქოლიო




სახელწოდება |



  • ოფიციალური: ქართულად — იტალიის რესპუბლიკა; იტალიურად — Italia, Repubblica Italiana.


  • ეტიმოლოგია — სახელი უკავშირდება ძველ იტალიკურ ტომებს, რომელთა ერთმა ნაწილმა, კერძოდ ლათინებმა დაიმორჩილეს დანარჩენები და შექმნეს რომის რესპუბლიკა. სხვა ვერსიით, იგი მომდინარეობს „ხბოთა ღვთაების“ სახელისაგან (ლათინურად vituli ხბოებს ნიშნავს).


  • ქვეყნის კოდი — IT.


ისტორია |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : იტალიის ისტორია.

1861 წელს თანამედროვე იტალიის ტერიტორიაზე არსებული პატარა სამეფო-სამთავროები გაერთიანდნენ დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ. სულ ბოლოს მათ შეუერთდა რომი, სადაც მანამდე პოლიტიკური ძალაუფლება ეკუთვნოდა პაპს. 1922 წელს ქვეყნის სათავეში მოვიდა ფაშისტური ხელისუფლება ბენიტო მუსოლინის მეთაურობით, რომელიც ჩათრეულ იქნა მეორე მსოფლიო ომში. 1947 წელს იტალია გახდა დემოკრატიული რესპუბლიკა.



გეოგრაფია |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : იტალიის გეოგრაფია.



იტალიის რესპუბლიკა


ქვეყანა დასავლეთ ევროპაში, აპენინის ნახევარკუნძულსა და მიმდებარე კუნძულებზე. მოსაზღვრე ქვეყნებია: საფრანგეთი, შვეიცარია, ავსტრია, სლოვენია. იტალიის ტერიტორიაზე მდებარეობს ორი სუვერენული სახელმწიფო-ანკლავი: ვატიკანი და სან-მარინო. იტალია მდებარეობს ზომიერი სარტყლის ტყის ზონისა (ჩრდილოეთით) და სუბტროპიკული სარტყლის (სამხრეთით) ფარგლებში. მის ბუნებაზე დიდ გავლენას ახდენს ხმელთაშუა ზღვა. ნაპირი სუსტადაა დანაწევრებული, ცოტაა მოხერხებული უბე. შედარებით მეტადაა დანაწევრებული აპენინის ნახევარკუნძულის სამხრეთი სანაპირო. სანაპირო ხაზის სიგრძეა დაახლოებით 7500 კმ. ტერიტორიის დაახლოებით 4/5 უჭირავს მთებსა და მაღლობებს. ჩრდილოეთით გადაჭიმულია ალპები (მთა მონბლანი, 4807 მ — იტალიის უმაღლესი წერტილი), მის სამხრეთით, აპენინის ნახევარკუნძულის გასწვრივ, თითქმის 1200 კმ-ზე გადაჭიმულია აპენინის მთები (მთა კორნო-გრანდე, 2914 მ), ეტნა (3340 მ), სტრომბოლი, ვულკანო. შუა და სამხრეთ იტალიაში ხშირია მიწისძვრა (მესინის — 1908, სიცილიის — 1968).


სასარგებლო წიაღისეულიდან აღსანიშნავია ქვანახშირი, ლიგნიტი, ნავთობი, ბუნებრივი აირი, ტყვიის, თუთიისა, და რკინის მადანი, ბოქსიტი, პირიტი, ვერცხლისწყლის მადანი, გოგირდი, მარმარილო.


ჰავა იტალიის დიდ ნაწილში სუბტროპიკულია, ხმელთაშუაზღვიური, პადანის ვაკეზე — სუბტროპიკულიდან ზომიერში გარდამავალი. ზაფხული ცხელი და მშრალია. მდინარეთა ქსელი ყველაზე ხშირია ჩრდილოეთ ნაწილში, სადაც გადის იტალიის უდიდესი მდინარე პო (სიგრძე 652 კმ.) პადანის ვაკეზე მიედინება მდინარეები: ადიჯე, ბრენტა, პიავე, ტალიამენტო, რენო და სხვ. აპენინის ნახევარკუნძულის უდიდესი მდინარეებია: არნო, და ტიბრი. დიდი ტბების უმეტესობა (გარდა, კომო, ლაგო-მაჯორე და სხვ.) ლომბარდიის ალპების მთისწინეთშია, აპენინის ნახევარკუნძულის უდიდესი უდიდესი ტბებია: ბოლსენა, ბრაჩანო და სხვ.


ალპებში 800 მეტრამდე სიმაღლეზე მთის ფართოფოთლოვანი ტყეა, 800-დან 1800 მ-მდე — წიფლნარი და წიწვნარია მთა-ტყის ყომრალ და ნეშომპალა ნიადაგებზე; მაღლა — ბუჩქნარი, სუბალპური და ალპური მდელოები მთა-მდელოს ნიადაგზე, თხემურ, ნაწილში გაშიშვლებული კლდეები და შვავებია. აპენინებში სიცილიასა და სარდინიაში 500-600 მ-მდე მარადმწვანე ქვამუხის, კორპის მუხის, მინიისა და ალეპოს ფიჭვის კორომები და ბუჩქნარია უმთავრესად ყავისფერ ნიადაგზე, მაღლა, 1000-1500 მ-მდე ჭარბობს მთის ფართოფოთლოვანი ტყეები ყავისფერ და მთის მურანიადაგებზე. ცხოველები შემორჩენილია მხოლოდ მთაში. ალპებსა და აპენინებში ბინადრობს არჩვი, ველური კატა, კვერნა, ქრცვინი, ცენტრაურ აპენინებში — მურა დათვი. გავრცელებულია: კურდღელი, ციყვი, ფრინველთა 400-მდე სახეობა. ბევრია ქვეწარმავალი და თევზი.



  • ფართობი — 301 230 კმ²


  • საზღვრები: საზღვაო — 4852 კმ; სახმელეთო — 1703 კმ.


  • ბუნება: გეოგრაფიული რაიონები — ალპები, აპენინები, პოს ველი.


  • უმაღლესი მწვერვალები (მ) — გრან-პარადიზო 4 061, მონბლანი 4 807 (საფრანგეთთან ერთად);


  • უდიდესი მდინარეები (კმ) — პო 652, ადიჯე 410, ტევერე 405;


  • უდიდესი ტბები (კმ²) — გარდა 370, ლაგო-მაჯორე 170 (სულ 212), კომო 146, ტრაზიმენო 128;


  • უდიდესი კუნძულები (კმ²) — სიცილია 25 426 სარდინია 23 813, ელბა 223;


  • კლიმატი — ხმელთაშუაზღვიური, კონტინენტური, ალპური.


  • ბუნებრივი რესურსები — ვერცხლისწყალი, მარმარილო, გოგირდი, ბუნებრივი აირის და ნავთობის მცირე რეზერვები, თევზი, ქვანახშირი, სასოფლო-სამეურნეო მიწები.


სახელმწიფო |




პრეზიდენტის რეზიდენცია



  • პოლიტიკური სისტემა — საპარლამენტო რესპუბლიკა.


  • სახელმწიფოს მეთაური — პრეზიდენტი სერჯო მატარელა.


  • მთავრობის მეთაური — პრემიერ-მინისტრი პაოლო ჯენტილონი — იტალიელი პოლიტიკოსი. იტალიის პრემიერ-მინისტრი 2016 წლიდან.


  • საკანონმდებლო ორგანო — ორპალატიანი პარლამენტი, შედგება რესპუბლიკის სენატისა (315 წევრი) და დეპუტატთა პალატისაგან (630 წევრი).


ადმინისტრაციული დაყოფა |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : იტალიის რეგიონები და იტალიის პროვინციები.

იტალიის პირველი დონის ქვედანაყოფი რეგიონია. იტალიის შემადგენლობაში შედის 20 რეგიონი (Regione): აპულია, აბრუცი, ბაზილიკატა, ემილია-რომანია, ვენეტო, კალაბრია, კამპანია, ლაციო, ლიგურია, ლომბარდია, მარკე, მოლიზე, პიემონტი, ტოსკანა, უმბრია, ვალე-დ-აოსტა, სარდინია, სიცილია, ტრენტინო-ალტო-ადიჯე, ფრიული-ვენეცია-ჯულია. უკანასკნელ ხუთ რეგიონს ავტონომიური რეგიონის სტატუსი აქვს. რეგიონები თავის მხრივ პროვინციებად იყოფა. 2010 წლის მონაცემებით ქვეყანაში სულ 110 პროვინციაა. პროვინციებზე დაბალი დონის ქვედანაყოფია კომუნა, იგივე მუნიციპალიტეტი. იტალიაში 8 047 კომუნაა.



დემოგრაფია |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : იტალიის დემოგრაფია და იტალიის ქალაქების სია მოსახლეობის მიხედვით.


  • მოსახლეობა — 60 231 214 (2009), მათ შორის 94,1 % იტალიელები, 2,6 % სარდინიელები, 1,2 % ფრიულელები.


  • ენები — იტალიური, გერმანული (ტრენტინო-ალტო-ადიჯეს რეგიონში), ფრანგული (ვალე დ-აოსტა), სლოვენური (ტრიესტე-გორიცია).


  • რელიგია — კათოლიციზმი.


  • ქალაქები (ათ.) — რომი (2 456, აგლომ. — 3 550), მილანი (1 180, აგლომ. — 4 047), ნეაპოლი (992, აგლომ. — 3 612), ტურინი (856, აგლომ. — 1.612), პალერმო (652, აგლომ. — 946), გენუა (602, აგლომ. - 675), ბოლონია (369, აგლომ. - 536), ფლორენცია (352, აგლომ. - 824).

იტალია ერთ-ერთი ყველაზე მჭიდროდ დასახლებული ქვეყანაა. საშუალო სიმჭიდროვე შეადგენს 200 კაცას 1 კმ² - ზე. დაახლოებით 60 % ქალაქში ცხოვრობს, რომელთა შორისაც უდიდესებია რომი, მილანი, ნეაპოლი, ტურინი.



ეკონომიკა |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : იტალიის ეკონომიკა.

იტალია მაღალგანვითარებული ინდუსტრიულ-აგრარული ქვეყანაა, ე.ე.პ. მოცულობით (1.160 მლრდ $) მსოფლიოში მე-6 ადგილი უკავია.



  • ე.ე.პ. სტრუქტურა (%) — სოფლის მეურნეობა — 3, მრეწველობა — 33, მომსახურება — 64;


  • ე.ე.პ. (1 სულზე) — 20 170 $.


  • უდიდესი კომპანიები — მონტედისონი, ფიატი, ალფა-რომეო, ბუგატი, პირელი, ირი, ბენეტონი, ფერარი.


  • ექსპორტი — ღვინო, მანქანათმშენებლობის პროდუქცია, ფეხსაცმელი, ტანსაცმელი, ზეითუნის ზეთი, ტექსტილი.


  • ბიუჯეტი — 504 000 მლნ $.


  • ვალუტა — ევრო (EUR); 2002 წლამდე იტალიური ლირა.

იტალიის ეკონომიკის ყველაზე მომგებიანი „დარგი“ მაფია აღმოჩდა, რომლის წლიური ბრუნვა 130 მლრდ ევროა, სუფთა მოგება კი 70 მლრდ. ამ მონაცემებს შეიცავს დანაშაულებების შესახებ მოხსენება, რომელიც საცალო ვაჭრობის ეროვნულმა კონფედერაციამ მოამზადა. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ ორგანიზებული დანაშაულის კომერციული შემადგენელი ნაწილი, რომელიც უშუალოდ სამეწარმეო საქმიანობაზე მოქმედებს, 92 მლრდ ევროს აჭარბებს. ეს მთლიანი ეროვნული პროდუქტის 6 %-ს შეადგენს, აღნიშნავს.



მემკვიდრეობა |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლები იტალიაში.




კოლოსეუმი




პიზის კოშკი



  • რომი — პანთეონის ტაძარი (ძვ. წ. I ს.), კოლოსეუმი (I ს.), ფორუმი, კარაკალას აბანოები (III ს.), ტრიუმფალური თაღი, წმინდა პავლეს ტაძარი (IV ს.), კაპიტოლიუმის მუზეუმი, ეროვნული მუზეუმი, გალერეა ბორგეზე;


  • მილანი — ოპერა „ლა სკალა“, ტაძარი (XIV ს.), სან-ამბროჯიოს ეკლესია (XII ს.), სანტა-მარია-დელლა-გრაციეს ტაძარი ლეონარდო და ვინჩის ფრესკით „საიდუმლო სერობა“;


  • ფლორენცია — ისტორიული ცენტრი, ტაძარი (XIII ს.), სტროცის სასახლე (XV ს.);


  • ვენეცია და მისი ლაგუნა, პიზის ტაძარი და კოშკი, პომპეის არქეოლოგიური ტერიტორია, ნეაპოლის ცენტრი და ყურე, სამეფო სასახლე კაზერტაში, სავოიის სამეფო სახლის რეზიდენცია;

  • რომაული ეპოსი — ენეიდა (ძვ.წ. I).


რესურსები ინტერნეტში |



Commons-logo.svg

ვიკისაწყობში? არის გვერდი თემაზე:
იტალია




  • Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg Italy, ტურისტული მეგზური ვიკივოიაჟზე
  • Italy entry at The World Factbook

  • ტურიზმის ოფიციალური საიტი

  • Italy at the Open Directory Project

  • ვიკიმედიის ატლასი


სამთავრობო |


  • President of the Republic of Italy


  • Parliament (იტალიური)

  • Chamber of Deputies


  • Senate (იტალიური)


  • Main institutional portal (იტალიური)


  • Council of Ministries (იტალიური)


  • Constitutional Court (იტალიური)


  • Supreme Court (იტალიური)

  • Ministry of Foreign Affairs


  • Ministry of the Interior (იტალიური)


  • Ministry of Education (იტალიური)

  • Ministry of Education: international exchanges


  • Ministry of Health (იტალიური)


  • Ministry of Defense (იტალიური)

  • Ministry of Labour and Social Welfare


  • Ministry of Agriculture (იტალიური)

  • Ministry of Justice

  • Chief of State and Cabinet Members


სქოლიო |




  1. ↑ National demographic balance, year 2013. ISTAT. წაკითხვის თარიღი: 18 June 2014.


  2. ↑ Census 2011 - final results. ISTAT. წაკითხვის თარიღი: 19 December 2012.

  3. ↑ 3.03.13.23.3Italy. International Monetary Fund. წაკითხვის თარიღი: 17 June 2014.


  4. ↑ Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC). Eurostat Data Explorer. წაკითხვის თარიღი: 13 August 2013.


  5. ↑ 2014 Human Development Report Summary გვ. 21-25. United Nations Development Programme (2014). წაკითხვის თარიღი: 27 July 2014.


  6. ↑ Ethnologue report. Ethnologue.com. წაკითხვის თარიღი: 30 October 2010.


  7. ↑
    „Italy: Birthplace of the Renaisssance“. European Rennaisance and Reformation. Township of Washington, NJ: Immaculate Heart Academy. [n.d.]. http://www.immaculateheartacademy.org/outside2/socialstudies/kuhns/1%20Italy%20Birthplace%20of%20the%20Renaissance.pdf. წაკითხვის თარიღი: 20 December 2009. თარგი:Verify credibility


  8. ↑ Unification of Italy. Library.thinkquest.org (4 April 2003). წაკითხვის თარიღი: 19 November 2009.


  9. ↑ The Italian Colonial Empire. All Empires. წაკითხვის თარიღი: 30 October 2010.


  10. ↑ Human Development Report 2010. The United Nations. Retrieved 5 October 2009.


  11. ↑ The Economist Intelligence Unit’s quality-of-life index, Economist, 2005


  12. ↑ Report for Selected Countries and Subjects. Imf.org (14 September 2006). წაკითხვის თარიღი: 2 August 2010.


  13. ↑ DDP Quick Query. Ddp-ext.worldbank.org (20 July 2004). წაკითხვის თარიღი: 2 August 2010.


  14. ↑ Report for Selected Countries and Subjects. Imf.org (14 September 2006). წაკითხვის თარიღი: 2 August 2010.


  15. ↑ CIA World Factbook, Budget. Cia.gov. წაკითხვის თარიღი: 26 January 2011.


  16. ↑ M. De Leonardis, Il Mediterraneo nella politica estera italiana del secondo dopoguerra, Bologna, Il Mulino, 2003, გვ. 17


  17. ↑ (1998-11-24) The Middle East and Europe. Google Books. წაკითხვის თარიღი: 2011-05-30. 


  18. ↑ KOF – Pressemitteilung (PDF). დაარქივებულია ორიგინალიდან - 27 April 2011. წაკითხვის თარიღი: 27 October 2009.





ხ • გ • რ


დიდი რვიანი


დროშა: კანადა კანადა  დროშა: საფრანგეთი საფრანგეთი  დროშა: გერმანია გერმანია  იტალიის დროშა იტალია  დროშა: იაპონია იაპონია  დროშა: რუსეთი რუსეთი  დროშა: გაერთიანებული სამეფო გაერთიანებული სამეფო  დროშა: ამერიკის შეერთებული შტატები აშშ






ხ • გ • რ


ევროპის ქვეყნები


ევროკავშირის
წევრები

ავსტრიის დროშა ავსტრია · ბელგიის დროშა ბელგია · ბულგარეთის დროშა ბულგარეთი · გაერთიანებული სამეფოს დროშა გაერთიანებული სამეფო3 · გერმანიის დროშა გერმანია · დანიის დროშა დანია3 · ესპანეთის დროშა ესპანეთი3 · ესტონეთის დროშა ესტონეთი · ირლანდიის დროშა ირლანდია · იტალიის დროშა იტალია · კვიპროსის დროშა კვიპროსი1 · ლატვიის დროშა ლატვია · ლიტვის დროშა ლიტვა · ლუქსემბურგის დროშა ლუქსემბურგი · მალტის დროშა მალტა · ნიდერლანდების დროშა ნიდერლანდები3 · პოლონეთის დროშა პოლონეთი · პორტუგალიის დროშა პორტუგალია · რუმინეთის დროშა რუმინეთი · საბერძნეთის დროშა საბერძნეთი · საფრანგეთის დროშა საფრანგეთი3 · სლოვაკეთის დროშა სლოვაკეთი · სლოვენიის დროშა სლოვენია · უნგრეთის დროშა უნგრეთი · ფინეთის დროშა ფინეთი · შვედეთის დროშა შვედეთი · ჩეხეთის დროშა ჩეხეთი · ხორვატიის დროშა ხორვატია
დანარჩენი ევროპა

აზერბაიჯანის დროშა აზერბაიჯანი2 · ალბანეთის დროშა ალბანეთი · ანდორის დროშა ანდორა · ბელარუსის დროშა ბელარუსი · ბოსნია და ჰერცეგოვინის დროშა ბოსნია და ჰერცეგოვინა · ვატიკანის დროშა ვატიკანი · თურქეთის დროშა თურქეთი2 · ისლანდიის დროშა ისლანდია · ლიხტენშტაინის დროშა ლიხტენშტაინი · მოლდოვის დროშა მოლდოვა · მონაკოს დროშა მონაკო · მონტენეგროს დროშა მონტენეგრო · ნორვეგიის დროშა ნორვეგია3 · რუსეთის დროშა რუსეთი2 · სან-მარინოს დროშა სან-მარინო · საქართველოს დროშა საქართველო2 · სერბეთის დროშა სერბეთი · სომხეთის დროშა სომხეთი1 · უკრაინის დროშა უკრაინა · ყაზახეთის დროშა ყაზახეთი2 · შვეიცარიის დროშა შვეიცარია · ჩრდილოეთ მაკედონიის დროშა ჩრდილოეთი მაკედონია

1 მთლიანად აზიაში, მაგრამ კულტურულ-პოლიტიკური კავშირები აქვს ევროპასთან.
2ქვეყნების დიდი ნაწილი აზიაშია.
3აქვს დამოკიდებული და მსგავსი ტერიტორიები ევროპის გარეთ


ხ • გ • რ


ევროპის დროშა ევროპის კავშირის წევრი ქვეყნები


დროშა: ავსტრია ავსტრია · დროშა: ბელგია ბელგია · დროშა: ბულგარეთი ბულგარეთი · დროშა: გაერთიანებული სამეფო გაერთიანებული სამეფო · დროშა: გერმანია გერმანია · დროშა: დანია დანია · დროშა: ესპანეთი ესპანეთი · დროშა: ესტონეთი ესტონეთი · დროშა: ირლანდიის რესპუბლიკა ირლანდია · იტალიის დროშა იტალია · დროშა: კვიპროსი კვიპროსი · Flag of Latvia.svg ლატვია · ლიტვის დროშა ლიტვა · ლუქსემბურგის დროშა ლუქსემბურგი · მალტის დროშა მალტა · დროშა: ნიდერლანდები ნიდერლანდები · დროშა: პოლონეთი პოლონეთი · დროშა: პორტუგალია პორტუგალია · დროშა: რუმინეთი რუმინეთი · საბერძნეთის დროშა საბერძნეთი · დროშა: საფრანგეთი საფრანგეთი · სლოვაკეთის დროშა სლოვაკეთი · სლოვენიის დროშა სლოვენია · დროშა: უნგრეთი უნგრეთი · დროშა: ფინეთი ფინეთი · დროშა: შვედეთი შვედეთი · დროშა: ჩეხეთი ჩეხეთი

(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););

მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=იტალია&oldid=3645758“-დან





სანავიგაციო მენიუ


























(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.740","walltime":"1.296","ppvisitednodes":"value":9708,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":222730,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":105524,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":13,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":9,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":13396,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 1019.632 1 -total"," 68.84% 701.933 3 თარგი:ნავდაფა"," 31.29% 319.036 1 თარგი:ევროპის_კავშირის_წევრები"," 27.16% 276.944 26 თარგი:Country"," 26.53% 270.535 26 თარგი:Country_flagcountry"," 22.78% 232.226 1 თარგი:ევროპის_ქვეყნები"," 21.76% 221.908 52 თარგი:დროშა"," 16.36% 166.854 1 თარგი:დ8"," 12.70% 129.476 1 თარგი:ინფოდაფა_ქვეყანა2"," 10.80% 110.148 1 თარგი:სქოლიო"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.008","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":786843,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1330","timestamp":"20190319161634","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d8u10e2u10d0u10dau10d8u10d0","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%90","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q38","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q38","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2005-04-10T04:39:41Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/03/Flag_of_Italy.svg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":1651,"wgHostname":"mw1330"););
-

Popular posts from this blog

រឿង រ៉ូមេអូ និង ហ្ស៊ុយលីយេ សង្ខេបរឿង តួអង្គ បញ្ជីណែនាំ

Image
វីលាម សេកស្ពៀររឿង ទុំទាវ (function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)nu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://twitter.com/KhmerWikipedia"u003ETwitteru003C/au003E ()); រឿង រ៉ូមេអូ និង ហ្ស៊ុយលីយេ ដោយវិគីភីឌា Jump to navigation Jump to search រ៉ូមេអូ និង ហ្ស៊ុយលីយេ (Romeo and Juliet) ជារឿងប្រលោមលោកមនោសញ្ចេតនាមួយ ដែលនិពន្ធតដោយ លោកវីលាម សេកស្ពៀរ ។​ រឿងនេះ ជាប្រលោមលោកស្នេហា ដ៏កំសត់ និង មានលក្ខណៈស្រដៀងនឹង រឿង ទុំទាវ របស់ព្រះភិក្ខុសោម។ រឿងនេះ ត្រូវបានរាប់ចូលជា អក្សរសីល្ប៍ខ្មែរ យូរមកហើយ ហើយនៅតែជារឿងពេញនិយមដល់បច្ចុប្បន្ន។ សង្ខេបរឿង រឿងនេះស្ថិតនៅក្នុងក្រុង វីរ៉ូណា (Verona) ប្រទេសអ៊ីតាលី។ ចាប់ផ្ដើមឡើងដោយជំលោះគ្រួសារ ម៉ុង់តាហ្គោ (Montague) និង កាប់ពុយឡែត (Capulet) ។ ជំលោះគ្រួសារទាំងពីមិនដឹងជាកើតឡើងពីពេលណាទេ។ រ៉ូមេអូ ជាកូនក្នុងគ្រួសារ ម៉ង់តាហ្គោ បានស្រលាញ់ រ៉ូសាលីន (Rosaline) តែនាងមិនស្រលាញ់វិញ។ ហ្ស៊ុយលីយេ ជាកូនស្រីអាយុ ១៣ ឆ្នាំរបស់គ្រួសារ កាពុយឡែត។ ឪពុកម្ដាយរបស់
Read more

QGIS export composer to PDF scale the map [closed] Planned maintenance scheduled April 23, 2019 at 23:30 UTC (7:30pm US/Eastern) Announcing the arrival of Valued Associate #679: Cesar Manara Unicorn Meta Zoo #1: Why another podcast?Print Composer QGIS 2.6, how to export image?QGIS 2.8.1 print composer won't export all OpenCycleMap base layer tilesSave Print/Map QGIS composer view as PNG/PDF using Python (without changing anything in visible layout)?Export QGIS Print Composer PDF with searchable text labelsQGIS Print Composer does not change from landscape to portrait orientation?How can I avoid map size and scale changes in print composer?Fuzzy PDF export in QGIS running on macSierra OSExport the legend into its 100% size using Print ComposerScale-dependent rendering in QGIS PDF output

Image
Project Euler #1 in C++ How can I prevent/balance waiting and turtling as a response to cooldown mechanics I got rid of Mac OSX and replaced it with linux but now I can't change it back to OSX or windows How to ask rejected full-time candidates to apply to teach individual courses? Why is it faster to reheat something than it is to cook it? The Nth Gryphon Number Co-worker has annoying ringtone Why weren't discrete x86 CPUs ever used in game hardware? How many time has Arya actually used Needle? Random body shuffle every night—can we still function? GDP with Intermediate Production malloc in main() or malloc in another function: allocating memory for a struct and its members My mentor says to set image to Fine instead of RAW — how is this different from JPG? Simple HTTP Server The test team as an enemy of development? And how can this be avoided? Did Mueller's report provide an evidentiary basis for the claim of Russian govt election interferen
Read more

PDF-ში გადმოწერა სანავიგაციო მენიუproject page

Image
project page (function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebo
Read more