თანავარსკვლავედები თანავარსკვლავედების სახელწოდებები | ლიტერატურა | სანავიგაციო მენიურ
ანდრომედე არწივიბადურაბერენიკეს თმებიბუზიგედიგემის ხერხემალიგველეშაპიგველიგველისმჭერიგონიოდელფინიდიდი დათვიდიდი ქოფაკიერიდანუსივერძივეშაპითევზებითხის რქაიალქნებიინდოელიისარიკასიოპეაკენტავრიკვიციკირჩხიბიკიჩოკომპასიკურდღელიკუროლომიმაგიდა მთამარტორქამარჩბივიმგელიმეეტლემელიამენახირემერწყულიმეძებარი ძაღლებიმიკროსკოპიმოქანდაკემტრედიმფრინავი თევზიმშვილდოსანიმხატვარიორიონიოქროს თევზიოქტანტიპატარა დათვიპატარა ლომიპატარა ქოფაკიპეგასიპერსევსიჟირაფისაათისამკუთხედისამოთხის ჩიტისამსხვერპლოსამხრეთის გვირგვინისამხრეთის თევზისამხრეთის სამკუთხედისამხრეთის ჰიდრასასწორისაჭრისისექსტანტიტელესკოპიტუკანიტუმბოფარგალიფარიფარშავანგიფენიქსიფიალაფოცხვერიქალწულიქამელეონიქნარიღრიანკალიღუმელიყორანიჩრდილოეთის გვირგვინიცეფევსიწეროხვლიკიჯვარიჰერკულესიჰიდრა
თანავარსკვლავედები
ვარსვლავებისჰერკულესიპერსევსიანდრომედესასწორიმშვილდოსანისაერთაშორისო ასტრონომიული კავშირისასტრონომიაასტროლოგია
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/300px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/400px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 2x" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შექმენით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
თანავარსკვლავედები
Jump to navigation
Jump to search
თანავარსკვლავედები — ვარსკვლავური ცის უბნები. მათი კონტურები განსაკუთრებით ბრწყინვალე ვარსვლავების მიხედვით დგინდება.
ცის დაყოფა თანავარსკვლავედებად უძველესი დროიდან მომდინარეობს. ძირითადი თანავარსკვლავედები გამოყვეს და სახელები შეარქვეს მითოლოგიური (ჰერკულესი, პერსევსი, ანდრომედე და სხვა) ან საყოფაცხოვრებო (სასწორი, მშვილდოსანი და სხვა) სფეროდან. დროთა განმავლობაში ზოგიერთი თანავარსკვლავედების საზღვრები ზუსტდებოდა ან არსებულ თანავარსკვლავედებს ყოფდნენ რამდენიმე თანავარსკვლავედებად. საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირის 1922 წლის გადაწყვეტილებით ვარსკვლავიერი ცა დაყოფილია 58 თანავარსკვლავედად.
ამჟამად მთელი ცა 88 თანავარსკვლავედადაა დაყოფილი. ყოველი ვარსკვლავი, ხილვადია შეუიარაღებელი თვალით თუ ტელესკოპით, ერთ რომელიმე თანავარსკვლავედს ეკუთვნის. არსებული თანავარსკვლავედის ცალკეულ ვარსკვლავებს ბერძნული ასოებით აღნიშავენ: მათ შორის ყველაე კაშკაშას — α ასოთი, მომდევნო სიკაშკაშისას — β-თი და ა. შ.
თანავარსკვლავედების კონტურებს სინამდვილეში თითქმის არავითარი მსგავსება არა აქვთ იმ ცხოველებთან და საგნებთან, რომელთა სახელებსაც ისინი ატარებენ. იგივე ითქმის ყველაზე პოპულარულ თანავარსკვლავედზე — დიდ დათვზეც. ჩვენს განედებზე მისი 7 კაშკაშა ვარსკვლავი ჩანს ყოველთვის, წელიწადის ყოველ სეზონში, ღამის ყოველ საათში. ამის მიხედვით შესაძლებელია ვიპოვნოთ მიმართულება ჩრდილოეთ პოლუსისაკენ, აგრეთვე ჰორიზონტის მხარეები.
ასევე არანაირი სამეცნიერო მნიშვნელობა არ აქვს ცის თანავარსკვლავედებად დაყოფას, ე. ი. ეს დაყოფა გარეგნული ნიშნებით ხდება და მას შემთხვევითი ხასიათი აქვს; იგი მხოლოდ ორიენტირების გასაადვილებლად არის საჭირო.
თანავარსკვლავედების სახელწოდებები |
| ქართული სახელწოდება | ლათინური სახელწოდება | შემოკლება | მდებარეობა ვარსკვლავურ ცაზე |
|---|---|---|---|
ანდრომედა | Andromeda | And | ჩ |
არწივი | Aquila | Aql | ე |
ბადურა | Reticulum | Ret | ს |
ბერენიკეს თმები | Coma Berenices | Com | ჩ |
ბუზი | Musca | Mus | ს |
გედი | Cygnus | Cyg | ჩ |
გემის ხერხემალი | Carina | Car | ს |
გველეშაპი | Draco | Dra | ჩ |
გველი | Serpens | Ser | ე |
გველისმჭერი | Ophiuchus | Oph | ე |
გონიო | Norma | Nor | ს |
დელფინი | Delphinus | Del | ჩ |
დიდი დათვი | Ursa Major | UMa | ჩ |
დიდი ქოფაკი | Canis Major | CMa | ს |
ერიდანუსი | Eridanus | Eri | ს |
ვერძი | Aries | Ari | ჩ |
ვეშაპი | Cetus | Cet | ე |
თევზები | Pisces | Psc | ე |
თხის რქა | Capricornus | Cap | ს |
იალქნები | Vela | Vel | ს |
ინდოელი | Indus | Ind | ს |
ისარი | Sagitta | Sge | ჩ |
კასიოპეა | Cassiopeia | Cas | ჩ |
კენტავრი | Centaurus | Cen | ს |
კვიცი | Equuleus | Equ | ჩ |
კირჩხიბი | Cancer | Cnc | ჩ |
კიჩო | Puppis | Pup | ს |
კომპასი | Pyxis | Pyx | ს |
კურდღელი | Lepus | Lep | ს |
კურო | Taurus | Tau | ჩ |
ლომი | Leo | Leo | ჩ |
მაგიდა მთა | Mensa | Men | ს |
მარტორქა | Monoceros | Mon | ე |
მარჩბივი | Gemini | Gem | ჩ |
მგელი | Lupus | Lup | ს |
მეეტლე | Auriga | Aur | ჩ |
მელია | Vulpecula | Vul | ჩ |
მენახირე | Bootes | Boo | ჩ |
მერწყული | Aquarius | Aqr | ე |
მეძებარი ძაღლები | Canus Venatici | CVn | ჩ |
მიკროსკოპი | Microscopium | Mic | ს |
მოქანდაკე | Sculptor | Scl | ს |
მტრედი | Columba | Col | ს |
მფრინავი თევზი | Volans | Vol | ს |
მშვილდოსანი | Sagittarius | Sgr | ს |
მხატვარი | Pictor | Pic | ს |
ორიონი | Orion | Ori | ე |
ოქროს თევზი | Dorado | Dor | ს |
ოქტანტი | Octans | Oct | ს |
პატარა დათვი | Ursa Minor | UMi | ჩ |
პატარა ლომი | Leo Minor | LMi | ჩ |
პატარა ქოფაკი | Canis Minor | CMi | ჩ |
პეგასი | Pegasus | Peg | ჩ |
პერსევსი | Perseus | Per | ჩ |
ჟირაფი | Camelopardalis | Cam | ჩ |
საათი | Horologium | Hor | ს |
სამკუთხედი | Triangulum | Tri | ჩ |
სამოთხის ჩიტი | Apus | Aps | შ |
სამსხვერპლო | Ara | Ara | ს |
სამხრეთის გვირგვინი | Corona Australis | CrA | ს |
სამხრეთის თევზი | Piscis Austrinus | PsA | ს |
სამხრეთის სამკუთხედი | Triangulum Australe | TrA | ს |
სამხრეთის ჰიდრა | Hydrus | Hyi | ს |
სასწორი | Libra | Lib | ს |
საჭრისი | Caelum | Cae | ს |
სექსტანტი | Sextans | Sex | ე |
ტელესკოპი | Telescopium | Tel | ს |
ტუკანი | Tucana | Tuc | ს |
ტუმბო | Antlia | Ant | ს |
ფარგალი | Circinus | Cir | ს |
ფარი | Scutum | Sct | ე |
ფარშავანგი | Pavo | Pav | ს |
ფენიქსი | Phoenix | Phe | ს |
ფიალა | Crater | Crt | ს |
ფოცხვერი | Lynx | Lyn | ჩ |
ქალწული | Virgo | Vir | ე |
ქამელიონი | Chamaeleon | Cha | ს |
ქნარი | Lyra | Lyr | ჩ |
ღრიანკალი | Scorpius | Sco | ს |
ღუმელი | Fornax | For | ს |
ყორანი | Corvus | Crv | ს |
ჩრდილოეთის გვირგვინი | Corona Borealis | CrB | ჩ |
ცეფევსი | Cepheus | Cep | ჩ |
წერო | Grus | Gru | ს |
ხვლიკი | Lacerta | Lac | ჩ |
ჯვარი | Crux | Cru | ს |
ჰერკულესი | Hercules | Her | ჩ |
ჰიდრა | Hydra | Hya | ს |
ლიტერატურა |
ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, გვ. 584, თბ., 1979 წელი.
| |||||
ასტრონომია | ზოდიაქოს თანავარსკვლავედები | ასტროლოგია | ||||||||||||
ვერძი | კურო | მარჩბივი | კირჩხიბი | ლომი | ქალწული | სასწორი | ღრიანკალი | მშვილდოსანი | თხის რქა | მერწყული | თევზები | |
 |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  | |
 | ასტრონომიის პორტალი – დაათვალიერეთ ვიკიპედიის სხვა სტატიები ასტრონომიის შესახებ. |
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- თანავარსკვლავედები
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.128","walltime":"0.171","ppvisitednodes":"value":409,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":43432,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":20667,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":10,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 54.938 1 -total"," 58.59% 32.190 1 თარგი:თანავარსკვლავედი"," 50.41% 27.696 1 თარგი:ნავდაფა"," 18.93% 10.400 1 თარგი:ქსე"," 14.02% 7.704 1 თარგი:პორტალი_ასტრონომია"," 9.78% 5.373 1 თარგი:Tnavbar"," 7.84% 4.307 1 თარგი:ზოდიაქო"," 7.57% 4.161 1 თარგი:პორტალის_ბანერი"," 5.96% 3.274 1 თარგი:Comment"],"cachereport":"origin":"mw1257","timestamp":"20190410002414","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d7u10d0u10dcu10d0u10d5u10d0u10e0u10e1u10d9u10d5u10dau10d0u10d5u10d4u10d3u10d4u10d1u10d8","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%99%E1%83%95%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q8928","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q8928","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2007-07-21T17:24:53Z"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":147,"wgHostname":"mw1267"););
